SPSS Veri Analizi ve Google Arama Sonuçları

SPSS günümüz araştırmacıları tarafından çok yaygın olarak kullanılan bir istatistiksel analiz programı ve istatistik analizleri ile yolu kesişen herkes bu yazılımının ismini duymuştur. Yaygın olduğu için de bir şekilde SPSS programı hakkında bilgi almak için tüm araştırmacılar Google‘dan SPSS ile ilgili aramalar gerçekleştiriyor.

SPSS programı ve istatistik analizi uygulamaları hakkında bilgi edinmek için yapılan aramaların başında “SPSS analizi” kelime grubu geliyor. Bu arama sayesinde hem istatistik analizi hem de SPSS üzerinden nasıl uygulanacağını öğrenmek isteyen çok sayıda araştırmacı var. Hedef bir taşla iki kuş vurmak!

Ancak bu arama sonucunda dilimiz açısından ortaya çıkan büyük bir problem var. Bir de gerçekten SPSS analizi isminde bir istatistiksel veri analizi tekniği varmış algısının yerleşmesi de bilimsel açıdan bir sorun yaratıyor. Şimdi bu sorunu derinlemesine inceleyelim.

SPSS Veri Analizi Var mı?

Bu sorunun cevabını kolaylıkla verebiliriz: Böyle bir analiz tekniği hiç olmadı ve asla olmayacak. İstatistik konusunda çalışan tüm araştırmacılar korelasyon analizi, faktör analizi, regresyon analizi, varyans analizi gibi çok sayıda teknik uyguluyor ve uygulanmasında da hiçbir sakınca yok. Ancak SPSS analizi denildiğinde klasik bir hipotez testi tekniği veya modelleme yöntemi varmış gibi bir algı oluşuyor.

SPSS kendi başına müstakil bir veri analizi programı ve bu programın deneme sürümleri de ücretli versiyonları da (hatırı sayılır bir ücret karşılığı) indirilebiliyor. SPSS bir analizi tekniği değil; ama programın içerisinde bilimsel araştırmalarda kullanılan temel istatistiksel analiz yöntemleri bulunuyor. SPSS’in içinde bulunan istatistik teknikleri hipotez testlerinden regresyon analizlerine; veri madenciliğinden zaman serisi analizine kadar birçok farklı konuya uzanıyor.

SPSS programı kendi açılımı gereği (Statistical Package for Social Sciences) sosyal bilimler için geliştirilmiş ve zaman geçtikçe fen bilimlerinde de rağbet görmüştür. Özellikle anket çalışmalarında güvenilirlik analizi, faktör analizi gibi farklı uygulamalar için başvurulan bir yazılım. Özetle, SPSS’in açılımından amacı anlaşılabilir.

Anket çalışmalarının analizleri için anket analizi gibi çeşitli kavramları zaman zaman kullanıyoruz. SPSS programı için SPSS analizi kavramı yerleştikçe böyle bir teknik varmışçasına bir algıya kapılmak ise bilimsel kullanım açısından problemli bir durum. Bu arama yerine tıpkı bazı araştırmacıların yaptığı gibi “SPSS programı ile istatistiksel veri analizi” gibi terimler Türkçe için daha uygun gözüküyor.

Elbette aramalarımız esnasında yine SPSS analizi kavramını hızlıca Google kaynaklarına erişmek için pragmatist şekilde kullanalım ancak SPSS analizi olarak tanımlanmış bir tekniğinin mevcut olmadığını unutmamak kaydı ilE.

Spss veri analizi girişi örneği? Spss anket veri girişi?

Spss paket programı penceresi ‘data view’ ve ‘variable view’ şeklinde iki farklı pencereye sahiptir. Spss programında değişkenlerin (yani soruların her birisi için ‘variable view’ penceresine giriş yapılır) tanımlama yapılması gerekmektedir.

Spss veri analizi değişkenlerin kodlanması? Soruların SPSS’e Girilmesi

Spss’de değişkenler kodlanırken öncelikle sorunun hangi türden sorulduğu dikkate alınır. Bu kapsamda örneğin sorunun ve cevaplandırma maddelerinin aşağıdaki şekilde olduğunu varsayalım.

Cinsiyetiniz nedir?

(   ) Kadın       (   ) Erkek

Bu kapsamda Spss ekranında istatistiki analiz yapabilmek için öncelikle verilerin kodlanması yani sorunun SPSS’e tanımlanması gerekmektedir. Bu kapsamda önce ‘variable View’ kısmına gelinir ve ‘Name’ bölümüne değişkenin ismi ‘cinsiyet’ diye yazılır. ‘Type’, ‘Width’, ‘Decimals’ ve ‘Label’ Sistemin oluşturduğu şekilde bırakılır. Burada önemli olan unsur ‘Values yani değer atama sütunudur. Bu sütunun yanındaki üç nokta tıklanarak ‘Value’ kısmına ‘1’ ‘label’ kısmına ‘kadın’ yazılır ve ‘add’ butonuna basılır. Daha sonra ‘value’ kısmına ‘2’ ‘label’ kısmına ise ‘erkek’ yazılarak ‘add’ butonuna basılır ve OK tuşuna basılarak değişken tanımlama işlemi tamamlanmış olur.

Spss Korelasyon Analizi?

Korelasyon analizi iki veya daha fazla değişken arasında bir ilişkinin olup olmadığı şayet ilişki varsa bu ilişkinin şiddetini ortaya koyan bir istatistiki analizdir. Korelasyon katsayısı -1 ile +1 (-1 ≤ r ≤ +1) arasında değişen değerler almakla birlikte, korelasyon kat sayılarında 0,00 ile 0,25 arası değerin ‘çok zayıf’, 0,26 ile 0,49 arası değerin ‘zayıf’, 0,50 ile 0,69 arası değerin ‘orta’, 0,70 ile 0,89 arası değerin ‘yüksek’, 0,90 ile 1,00 arası değerin  ise ‘çok yüksek’ olduğu ifade edilir. Korelasyon katsayısının pozitif olması değişkenler arasında doğrusal bir ilişkinin olduğunu, negatif olması ise ters yönlü bir ilişkinin olduğunu göstermektedir.

Dikkat edilmesi gereken önemli hususlar

SPSS analizleri yapılırken en büyük hata geleneksel yaklaşımlar kullanmaktır. Kaba bir deyişle “benim hocam böyle yapmış, o yüzden ben de böyle yapmalıyım” ifadesi geleneksel bir yaklaşımdır. Analizlerde önemli olan kimin ne şekilde analiz yaptığı değil, kriterlerin sağlanıp sağlanamadığıdır. SPSS programında hangi analizlerin yapılacağı çalışmaya (anket uygulaması, laboratuvar ya da saha testleri) başlamadan önce planlanmalı ve çalışma sırasında bu doğrultuda hareket edilmelidir. Çalışma sonrasında hangi analizlerin yapılacağını kararlaştırmaya çalışmak oldukça riskli bir durumdur ve yapılan bütün ölçümlerin boşa gitmesine neden olabilir. Bu nedenle SPSS ya da bir başka analiz programı kullanılacaksa çalışmaya başlamadan önce bir uzmana danışılması araştırmacının yararına olacaktır.